“Goede initiatieven beginnen vaak gewoon met een bakje koffie”
Werkgevers bieden tegenwoordig meer dan een goed salaris of stevig contract om werknemers te binden. Goed werkgeverschap, vitaliteit en duurzame inzetbaarheid zijn onderwerpen die de aandacht verdienen. In Zeeland slaan organisaties in onderwijs, zorg en welzijn al sinds 2019 de handen ineen om hun werknemers workshops over vitaliteit aan te bieden. Dit unieke samenwerkingsverband, Fit2Work, blijkt een groot succes.
Fit2Work richt zich op duurzame inzetbaarheid van medewerkers en is ontstaan vanuit het werkveld zelf. Het initiatief is in 2019 opgezet door verschillende organisaties in zorg en welzijn, zoals Scalda (school voor middelbaar beroepsonderwijs en volwasseneneducatie). Het thema vitaliteit is volgens deze organisaties vaak moeilijk over te brengen naar de werkvloer. Fit2Work benadert het samen met de medewerkers en zet daarbij de fun van vitaal leven voorop.
Geralda Jansen van Ozeo, het bestuur van 17 scholen in het speciaal onderwijs, kwam in 2018 in contact met vakgenoot Jan de Rooij van Gors, de organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking. “We waren beiden druk met het scholingsaanbod voor medewerkers en vroegen ons af of we niet samen iets konden ondernemen. Zeeland is een overzichtelijk gebied met een redelijk overzichtelijke sociale kaart, dus een goede regio om onderwijs, welzijn en zorg met elkaar te verbinden. De gemeenschappelijke thema’s in onze sectoren met een hoge werkdruk, gaan al snel over de medewerkers zelf. Vitaliteit en duurzame inzetbaarheid kwamen in 2019 net in de belangstelling en zijn voor onze medewerkers heel relevant. Al snel toonde ook Jelmer Holm, beleidsmedewerker van Viazorg interesse, dus we zaten al met een man of dertig samen voor de eerste brainstorm. Daaruit bleek dat veel HR-collega’s behoefte hebben om hun beleidsstukken naar de dagelijkse praktijk te halen. Organisaties bieden namelijk allerlei vitaliteitstrajecten aan, maar de vertaalslag naar medewerkers loopt in de praktijk vaak spaak. Medewerkers haken af omdat ze het gevoel hebben dat vitaliteit alleen draait om het naar beneden brengen van verzuimcijfers.”
Verbinding met Scalda
In 2019 sloot Scalda met 1.100 werknemers aan bij Fit2Work. Sibel de Quelerij, beleidsmedewerker HRM van Scalda: “De verbinding met de sectoren zorg en welzijn voelt voor ons heel natuurlijk omdat zij net als het onderwijs te maken hebben met een hoge werkdruk, personeelstekort en zorg voor de maatschappij. Een verbinding op het thema vitaliteit is daarom heel logisch. Ook bij Scalda hebben we door de krapte in de arbeidsmarkt, die regionaal alleen maar gaat toenemen. Behoud van werknemers is extra belangrijk, waarbij vitaliteit een belangrijke pijler is. Fit2Work is dus een echte trendsetter, die op een unieke manier met andere sectoren samenwerkt aan een oplossing.”
Verborgen talenten
Fit2Work besloot daarom om (kosteloos) workshops over vitaliteit aan te bieden, voor, door en van de medewerkers zelf. Wat betekent het om in deze sectoren te werken met het zweet op je voorhoofd en een gebrek aan collega’s? Hoe blijf je dan aandacht besteden aan je eigen welzijn en vitaliteit? De initiatiefnemers van Fit2Work legden hun plannen voor bij de betrokken organisaties en het enthousiasme was direct groot. De organisaties gingen op zoek en ontdekten verborgen talenten in hun eigen gelederen en netwerk die trainingen kunnen aanbieden, er werden trainers en thema’s voorgedragen en locaties gezocht om een evenement te organiseren.
Liefdewerk, oud papier
Jelmer Holm van Viazorg, de Zeeuwse werkgeversorganisatie voor zorg en welzijn: “De werkzaamheden voor Fit2Work zijn niet gebudgetteerd, dus we moesten een samenwerkingsvorm vinden die een win-win situatie oplevert. De insteek om workshops voor en door werknemers te organiseren, bleek een gouden greep. De betrokken organisaties ontdekten verborgen talenten onder de medewerkers en in hun netwerken, die veel weten over yoga, beweging, voeding, et cetera. Fit2Work heeft het aanbod en de interesse gebundeld en in 2019 ging het eerste evenement van start: een vitaliteitsmarkt met drie dagen vol workshops en fun rondom vitaliteit op alle drie de locaties. Je kunt als werknemer een korte cursus volgen over bijvoorbeeld ademhalingstechnieken, kleuradvies krijgen of actief meedoen met smoothies maken of een spel om het reactievermogen te testen. Iedereen stelde zijn eigen programma samen en er hing een positieve, ongedwongen sfeer. In het eerste jaar kwam er geen euro van buitenaf, we knoopten alles zelf aan elkaar en de uren die we erin stopten waren een kwestie van liefdewerk, oud papier.” Geralda Jansen: “Na het succes van het eerste evenement heeft Lesgeven in Zeeland, verbonden aan onze RAP-regio, een dag in de week vrijgemaakt die ik aan de verdere ontwikkeling van Fit2Work kan besteden.”
Positieve Gezondheid
Na de eerste succesvolle editie van Fit2Work in november 2019, werd in 2021 vanwege corona een online versie georganiseerd en afgelopen juni vond wederom een live evenement plaats. Voor deze laatste editie werden 113 workshops aangeleverd, waarvan er 79 zijn georganiseerd op 3 verschillende locaties. “Vanuit de organisaties kwamen 944 aanmeldingen, een aantal waar we best tevreden mee mogen zijn maar we gaan ervan uit dat Fit2Work een groeimodel is. Volgend jaar mikken we op minstens 1.500 aanmeldingen”, zegt Jelmer Holm. “We gaan bij het samenstellen van de workshops uit van de verschillende elementen van ‘Positieve Gezondheid’, opgesteld door het Institute for Positive Health. De definitie van gezondheid wordt hierbij niet alleen bepaald dat je gezond eet en sport en/of door de af- of aanwezigheid van ziekte, maar ook door elementen als zingeving, sociale contacten, beweging of ontspanning. Het zet in op een totaalconcept met zes dimensies. We stellen drie eisen aan de organisaties die meedoen: dat ze workshops én een ‘opleuker’ organiseren maar ook dat ze zelf aanwezig zijn tijdens het evenement op de vitaliteitsmarkt. Op die manier geef je aan dat je je werknemers echt ziet en dat je graag aandacht aan hen besteedt. Alleen al het netwerk dat uit zo’n initiatief ontstaat, betekent veel. Bijvoorbeeld voor het behoud van personeel in de regio.”
De fun van vitaal leven
Fit2Work heeft volop steun van de besturen achter het project, vertelt Jelmer Holm. “Het bestuur van Viazorg heeft op eigen initiatief aangegeven dat Fit2Work een kansrijk concept is met groeikansen. En vanuit het onderwijs blijkt Lesgeven in Zeeland bereid om uren te faciliteren, wat ons bijvoorbeeld in staat stelt om een website te maken en meer structuur aan te brengen. Fit2Work slaat aan omdat het niet alleen draait om workshops, maar vooral om de fun, het plezier van vitaal leven. We zorgen voor een leerzame, maar vooral leuke dag zodat het geleerde ook beter beklijft en de kans op een succesvol vervolg groot is. Bovendien evalueren wij continu met trainers en deelnemers, waarmee er waardevolle data worden verzameld voor de betrokken organisaties. Welke thema’s en cursussen op het gebied van vitaliteit en positieve gezondheid vervullen een echte behoefte bij de werknemers? Met deze data kun je de inmiddels holle termen vitaliteit en duurzame inzetbaarheid, echt concreet maken en omzetten naar een duurzaam behoud van personeel.”
Waardevolle data
Sibel de Quelerij: “Scalda gebruikt de data van Fit2Work om de daadwerkelijke behoeften onder onze medewerkers op het gebied van vitaliteit te toetsen. We zetten de bewustwording over dit thema in ons jaarprogramma door zodat het onderwerp blijft leven en Fit2Work geen eenmalige exercitie wordt. Het is altijd lastig om de wensen van medewerkers op dit gebied concreet te krijgen, maar op basis van deze data heb ik het strategisch jaarprogramma rondom vitaliteit voor Scalda aan kunnen scherpen. We belichten elke maand een thema dat gebaseerd is op de data van Fit2Work.” Volgens Jelmer Holm zetten meerdere organisaties de beweging en data van Fit2Work structureel in. “Maar sommige organisaties zijn te klein om dit te borgen. Daarom ondersteunt Fit2Work alle betrokken bedrijven met een nieuwsbrief die vier keer per jaar verschijnt en waaraan we elk kwartaal nieuwe workshops op het gebied van vitaliteit koppelen.”
Vitaliteitsuren inbouwen?
Sibel de Quelerij geeft aan dat Scalda graag wil onderzoeken hoe zij alle collega’s beter kunnen bereiken met Fit2Work. “Een grote uitdaging, want juist de docenten voelen zich al overbelast. Scalda denkt momenteel na hoe het thema vitaliteit meer lading en aandacht kan krijgen, bijvoorbeeld door vitaliteitsuren in te bouwen voor alle collega’s, zodat onze medewerkers structureel aandacht kunnen besteden aan hun welzijn. Een ambitieus plan, maar het belang is groot. Collega’s die de workshops van Fit2Work hebben bijgewoond, geven in de evaluatie aan dat ze door Fit2Work handvaten hebben gevonden waarmee ze direct aan de slag kunnen, zoals ontspannings-of ademhalingsoefeningen. Die praktische inslag is voor ons als werkgever belangrijk, we houden de voeten aan de grond.” Geralda Jansen: “Fit2Work selecteert ook praktisch gerichte cursussen. Scalda organiseerde bijvoorbeeld de workshop Aikido on the job, waarbij je leert om je energie de goede kant op te leiden, en die zat tot vijf keer vol. Fit2Work draait om inspiratie rondom de thema’s van ‘Positieve Gezondheid’. We vragen medewerkers volgend jaar om vooraf de kleurcodes van ‘Positieve Gezondheid’ in te vullen zodat ze zien waar hun persoonlijke hiaten liggen en daar gericht op kunnen shoppen tijdens het evenement van Fit2Work. Zo creëer je enthousiaste ambassadeurs die anderen bij het project betrekken. We hebben ook een aftermovie gemaakt zodat je een helder beeld krijgt van het evenement. Het gaat ons aan de achterkant om bewustwording rondom gezondheid en vitaliteit en aan de voorkant kunnen medewerkers genieten van een leuke middag.”
De kern raken
Geralda Jansen analyseert momenteel samen met een student de data van het Fit2Work-evenement in juni en 78 procent van de deelnemers heeft in ieder geval aangegeven dat zij behoefte hebben aan een vervolgtraining. Volgens mede-initiatiefnemer Jelmer Holm wil Fit2Work uiteindelijk kunnen meten wat dit initiatief doet met de vitaliteit van de medewerkers. “We voeren gesprekken met de Hogeschool Zeeland over een toepasselijke onderzoeksmethode; waar raakt Fit2Work de kern en waar kun je als werkgever bijsturen? Daarbij kijken we niet meer naar ziekte of verzuim, maar naar de manier waarop een werkgever kan bijdragen aan het welzijn van de medewerkers. Op dit moment zijn we tevreden met het netwerk dat is gecreëerd en de bewustwording die ontstaat over positieve gezondheid en vitaliteit. Dit initiatief kan zeker verder groeien. Er is interesse vanuit overheidsorganen en we werken samen met verzekeringsmaatschappij CZ. We zoeken ook bewust de samenwerking op met andere zorginstituten en het voorgezet onderwijs; we kampen immers allemaal met personeelstekort. Daarnaast is het belangrijk om Fit2Work goed in te bedden in onze organisaties zodat het project zich onafhankelijk verder kan ontwikkelen. We zijn ervan overtuigd dat alle werkgevers een grote rol kunnen spelen in het bevorderen van ‘Positieve Gezondheid’ en hopen dat dit traject zich als een olievlek verder verspreidt.” Geralda Jansen: “Fit2Work bewijst dat goede initiatieven vaak gewoon beginnen met een bakje koffie. Als besturen of werkgevers de ruimte geven aan dit soort initiatieven en bevlogen mensen, kan er een mooie beweging op gang komen.”
Meer informatie
- Bekijk de aftermovie van Fit2work
- Meer informatie over Fit2work
- Lees verder over regionale samenwerking om personeelstekorten (RAP) op te lossen
Dit artikel is tot stand gekomen met RAP-subsidie om te laten zien hoe regionale samenwerking een bijdrage kan leveren aan het tegengaan van lerarentekorten.